(termuat di Majalah Panyebar Semangat, No.6, Taun 2003)
Kaya kang kawuningan yen pemerintah kita wiwit mrogramake Pendhidhikan Budi Pekerti liwat Pendhidhikan Dhasar (SD/MI, SLTP/MTs) lan Pendhidhikan Menengah (SMU/SMK/MA) sacara komprehensif, sinambungan, lan sinergis. Strategi tumapake program Pendhidhikan Budi Pekerti iki diorganisasekake minangka bagean integral saka mata pelajaran kang relevan kayadene Pendhidhikan Agama, PPKn, sarta Basa lan Sastra Indonesia. Dene tumindake wiwit dilaksanakake TP. 2001/2002.
Apa ta sing dikarepake Pendhidhikan Budi Pekerti iku? Pendhidhikan Budi Pekerti yaiku proses pendhidhikan kang ditujokake kanggo ngrembakakake nilai, sikap, lan perilakune siswa kang nyunarake akhlak kang mulya/luhur. Dene nilai-nilai budi pekerti sing dikarepake, upamane: amal saleh, amanah, duweni prasangka becik, kerja kanthi semangat, wani tumindak bener, wani nanggung resiko, dhisiplin, duweni imtaq, duweni inisiatif, prasaja, konstruktif, tanggung jawab, tenggang rasa, wicaksana, cerdhas, cermat, demokratis, dinamis, efisien, gemi, ekhlas, jujur, ksatriya, kreatif, mandiri, manusiawi, ngurmati panemune liyan, ngurmati wektu, prodhuktif, sregep, duweni rasa isin, sabar, setya, adil, sopan-santun, tawakal, ulet, lsp. (Pendidikan Budi Pekerti, Deppenas Dirjen Pendidikan Dasar dan Menengah Jakarta, 2000).
Para pendhidhik umume lan mligine para guru nyambut kanthi becik anane programing pemerintah mau. Eling-eling arep diwiwitine Pasar Bebas Asia-Afrika (AFTA) ing taun 2002 iki lan bakal tekane Pasar Bebas Internasional (NOFTA) ing taun 2010 mengko. Kita bisa mbayangake ing pasar bebas kasebut, pira cacahe prodhuk-prodhuk manca sing bakal mlebu menyang negarane dhewe. Mesthine, tekane prodhuk-prodhuk mau uga dibarengi karo budaya-budaya manca kasebut. Yen nganti pondhasi budi pekerti luhure siswa/generasi mudha kita ora kuwat, generasi-generasi mudha kita bakal kanthi gampang kena pengaruh budaya-budaya asing mau. Kamangka budaya-budaya kasebut durung mesthi yen cocok karo situasi kondisi bangsa kita Indonesia. Mula saka iku Pendhidhikan Budi Pekerti kang dadi programing pemerintah iki diajab bisaa kanggo tameng/filter mlebune budaya-budaya asing kasebut.
Senajan ta programe pemerintah mung nulisake mata pelajaran kang relevan iku Pendhidhikan Agama, PPKn sarta Basa lan Sastra Indonesia, dene mata pelajaran Mulok Basa lan Sastra Jawa ora katut tinulisake, guru-guru basa Jawa aja banjur nglokro. Yen manut penulis, mata pelajaran Basa Jawa relevan banget kanggo nandur budi pekerti luhure siswa liwat perangan materi apa wae. Bisa liwat wacanane, kosa katane, strukture, tulisan aksara Jawane, unggah-ungguh basane, luwih-luwih liwat apresiasi sastrane.
Ing ngisor iki penulis nyoba nyuguhake geguritan (salah siji perangan materi apresiasi sastra) kanggo nandur budi pekerti luhure siswa.
Tuladha:
a. Sun nggegurit:
Kahanan jaman samangka,
Sipating mudhi lan mudha,
Srawunge saya ndadra,
Raket nilar ing weweka,
Tan kadya jaman samana,
Tansah nganggo tata krama
(Ringkesan lan Latihan Basa Jawa, kaca 15, Cempaka Putih, Solo)
Yen ginancarake, guritan kasebut dadine mangkene:
Sun nggegurit:
Kaanan ing jaman saiki (jaman era globalisasi)/ sifate pemudha lan pemudhi/ pasrawungane saya kendel (wani)/ pasrawungane dadi rumaket nganti ninggal pangati-ati/ ora kaya jaman biyen (kuna)/ priya lan wanita anggone srawung tansah nganggo tata krama.
Sawise ginancarake, guru mau bisa crita marang siswane akibat-akibate pasrawungan bebas kang ditindakake pemudha-pemudhi ing jaman saiki, upamane: dumadine kasus pelecehan seksual, ilange martabate kaum wanita, para siswa dadi kesusu utawa selak kepengin omah-omah (kamangka durung cukup umure), para siswa dadi pedhot/putus sekolah, para siswa dadi padha ora semangat sekolah lan sinaune. Jalaran mung ngeling-eling kanca rakete, bisa uga dadi dhemen ngapusi wong tuwane (pamit budhal sekolah, jebul mbolos lan dolan karo sayange), lsp.
b. Mbarang
bocah cilik manis kakang-adhi
runtang-runtung nyang endi-endi
nyangking angklung saka bumbung
mlebu lurung metu lurung
bocah cilik manis kedhana-kedhini
runtang-runtung mbarang saparan-paran
ngupa boga nyambung panguripan sadulitan
nambal nistha sing lunga-teka wira-wiri, nrenyuhi
nembanga lagu-lagu, memelasi
mbukak babad ngenesi ati
koncatan bapa-biyung, dheweke tininggal keri
bocah cilik manis kedhana-kedhini
runtang-runtung nyang endi-endi
dina-dina uripe kaliput ayang-ayange mega
( Dyan Annimataya Soer )
Yen ginancarake mangkene:
Ngamen
Bocah cilik loro kakang-adhi kang manis/ tansah runtang-runtung bebarenngan menyang ngendi-endi/ kekarone padha nyangking angklung saka bumbung/ mlebu-metu kampung turut sadawane dalan.
Bocah cilik loro lanang-wadon tunggal bapa biyung/ tansah runtang-runtung bebarengan ngamen ing saparan-paran/ golek pangan kanggo nyambung panguripan sawatara ing alam donya/ kanggo nutup kekurangan utawa kecingkrangan kang lumintu tanpa kendhat, kekarone yen sinawang katon tansah nrenyuhake.
Kekarone bola-bali nembangake lagu-lagu, kang isine melas banget/ isine tembange nyritakake sejarahing uripe kang ngenes-enesi ati/ bocah loro mau tininggal seda bapa-biyunge, ora duweni sanak-sadulur, mung kari dheweke sakloron.
Bocah cilik loro lanang-wadon tunggal bapa-biyung/ tansah runtang-runtung bebarenngan menyang ngendi-endi/ saben dina uripe mung tansah susah lan ora nate tinemu bungah.
Sing bisa dicritakake guru marang siswane ing guritan kasebut yaiku kita minangka manungsa kang urip ing alam donya kudu duweni rasa welas asih mring sapepadha, luwih-luwih maranng bocah yatim piatu. Urip ing alam bonya ngono sedhela, ibarate mung mampir ngombe. Rodha panguripan bakal terus muter, ana kalane ing dhuwur lan ing sawijine mangsa bakal ana ngisor. Samangsa ing dhuwur kita kudu tansah eling, yen sing gawe kita enak, kepenak, seneng, sarwa kecukupan, tansah mubra-mubru iku Gusti Allah. Mula yen ndeleng bocah ngamen kaya ing guritan mau, kita kudu tumindak dermawan. Samangsa kita kepeksa ora bisa derma/asung paweweh, kita kudu alok kanthi basa kang alus, dudu mawa tembung kasar utawa ngina. Pancen yen digathukake klawan kahanan jaman saiki, wong ngamen ngono beda-beda tujuane. Ana sing mung karana hobi (ngene iki sok-sok, ora golek dhuwit, nanging mung kanggo ngembangake bakat/golek pengalaman wae). Ana sing pancen kanggo golek dhuwit. Sing golek dhuwit iki ya isih ana werna loro wujude. Ana sing temen-temen ngupaya dhuwit kanggo nyambung uripe lan ana uga sing olehe dhuwit mung kanggo maksiyat, upamane: kanggo tuku narkoba, kanggo dolan ing papan pelanyahan, kanggo judi/main utawa omben-omben, lsp. uwal saka kabeh iku mau, kita ora perlu golek-golek lan kepengin weruh tujuane wong ngamen, mung wae rak katon cetha ta bedane antarane sing temenan lan sing ora. Yen pancen kita duwe, ya ayo tumindak sedhekah lan yen dhong ora duwe, ya nganggoa tembung kang manis.
c. Critakna Kang Trawaca
wus dakwaca guritanmu
atiku sakal geter
bener, urip iki pancen
kebak misteri, ing ngendi-endi
srengengene ngemu pedhut
wus dakwaca guritanmu
mripatku kala-kala kembeng
apa bener kabeh iki bakal muspra
cuthel, kaca candhake ora ana
critakna,
ana apa ing sajroning puspa kang mekrok kae
gumenggrenge lar tawon kang kumudu nyesep madu
lan barat kang pijer ngulandara
ana apa sabenere
critakna
kang trawaca
(Mukti Sutaman SP)
Yen ginancarake mangkene:
Critakna Kang Trawaca
Aku wis maca critamu ing guritan/nalika dakwaca atiku sakala dadi geter/ bener critamu, yen urip ing alam donya iki pancen/ kebak dening misteri, misteri mau pancen ing ngendi-endi/ tuladhane kaya srengenge kang lagi katutupan pedhut.
Aku wis maca critamu ing guritan/ nalika dakwaca mripatku kala-kala kembeng luh/ aku isih durung precaya nemen/ apa bener kabeh ing alam donya iki bakal muspra/ cuthel (kandheg), crita ing alam donya bakal ora ana maneh kaca candhake (terusane).
Kanca ayo critakna/ ana misteri apa ing sajroning puspa (kembang) kang mekrok (mekar) kae/ swara gumenggrenge lar tawon kang kumudu-kudu nyesep madu/ lan barat (angin) kang tansah ngulandara (ngumbara).
Ana apa sabenere ing alam donya iki/ayo enggal critakna/ critakna kanthi trawaca (cetha/gamblang).
Sing bisa dicritakake marang siswa tumrap guritan kasebut yaiku yen alam donya ngono ora langgeng sipate. Alam donya iku kebak dening misteri. Manungsa iku kudune gelem mikir-mikir sakehing misteri mau, upamane: geneya ana srengenge kok ketutupan pedhut? Ana kembang kok bisa mekrok (mekar)? Ana lar tawon kok bisa nyuwara gumenggreng lan geneya tawon kok seneng nyesep madune kembang? geneya uga angin kok terus ngulandara (ngumbara) lan ora gelem mandheg? Sejatine yen dipikir-pikir sing nyipta lan sing nitahake kabeh mau ora liya ya mung Gusti Allah, semono uga sakabehing isine alam donya iki. Lan prelu kawuningan yen kabeh mau mupangate mung kanggo nyukupi kebutuhane manungsa. Sabanjure kabeh ing alam donya iki pancen ora lestari. Kahanane donya iki yen wis titi mangsane bakal mandheg (ing dina kiamat). Sing langgeng, lestari, lan terus abadi yaiku Sang Khaliq (Gusti Allah) lan alam akherat kang wis ciniptakake.
Ing dhuwur kasebut mung sawatara tuladha kanggo nuwuhake budi pekerti luhure siswa. Guritan-guritan kasebut bisa dijupuk saka buku-buku piwulangan, kalawarti-kalawarti basa Jawa utawa saka Antoligine Bapak Suripan Sadi Hutomo. Kanthi memaca lan mangerteni isine guritan, diajab bisaa siswa thukul sopan-santune, semangate, kejujurane, welas asih mring sapepadha, andhap asor, iman lan taqwane, lsp kaya kang katulis ing nilai-nilai budi pekerti sajrone programe pamarentah kasebut. Ing SLTP iku rak ana materi geguritan kang kudu diwulangake marang siswa. Sadurunge diwaca, siswa rak ya kudu ngerti dhisik karepe. Mula saka iku guru kudu bisa nerangake siji mbaka siji tembung-tembunge kang angel (mawa pegangan bausastra Jawa). Sabanjure njlentrehake ukara siji lan liyane, terus digathuk-gathukake. Ing saben padane lan pungkasane ngupaya bebarengan karo siswane kanggo mangerteni isine guritan kasebut. Sepisan maneh dakambali, sing bisa kanggo nuwuhake budi pekerti luhure siswa iku dudu kok liwat geguritan wae, bisa uga liwat tembang Macapat, liwat crita cekak, dongeng, utawa apresiasi sastra liyane. Materi-materi kabeh mau mung minangka srana kanggo nggayuh tujuwan. Sebab, saben karangan (kang wujud sastra utawa dudu)mesthi duweni pesen sing arep disampekake dening pangriptane marang pamaca. Lan pesen-pesen mau mesthi bakal migunani tumrap ngaurip ing madyaning bebrayan, mulane ya kudu digoleki. Muga-muga sing daktulis iki bisa nggrengsengake semangate para guru basa Jawa anggone kiprah ing era globalisasi iki.
Kaya kang kawuningan yen pemerintah kita wiwit mrogramake Pendhidhikan Budi Pekerti liwat Pendhidhikan Dhasar (SD/MI, SLTP/MTs) lan Pendhidhikan Menengah (SMU/SMK/MA) sacara komprehensif, sinambungan, lan sinergis. Strategi tumapake program Pendhidhikan Budi Pekerti iki diorganisasekake minangka bagean integral saka mata pelajaran kang relevan kayadene Pendhidhikan Agama, PPKn, sarta Basa lan Sastra Indonesia. Dene tumindake wiwit dilaksanakake TP. 2001/2002.
Apa ta sing dikarepake Pendhidhikan Budi Pekerti iku? Pendhidhikan Budi Pekerti yaiku proses pendhidhikan kang ditujokake kanggo ngrembakakake nilai, sikap, lan perilakune siswa kang nyunarake akhlak kang mulya/luhur. Dene nilai-nilai budi pekerti sing dikarepake, upamane: amal saleh, amanah, duweni prasangka becik, kerja kanthi semangat, wani tumindak bener, wani nanggung resiko, dhisiplin, duweni imtaq, duweni inisiatif, prasaja, konstruktif, tanggung jawab, tenggang rasa, wicaksana, cerdhas, cermat, demokratis, dinamis, efisien, gemi, ekhlas, jujur, ksatriya, kreatif, mandiri, manusiawi, ngurmati panemune liyan, ngurmati wektu, prodhuktif, sregep, duweni rasa isin, sabar, setya, adil, sopan-santun, tawakal, ulet, lsp. (Pendidikan Budi Pekerti, Deppenas Dirjen Pendidikan Dasar dan Menengah Jakarta, 2000).
Para pendhidhik umume lan mligine para guru nyambut kanthi becik anane programing pemerintah mau. Eling-eling arep diwiwitine Pasar Bebas Asia-Afrika (AFTA) ing taun 2002 iki lan bakal tekane Pasar Bebas Internasional (NOFTA) ing taun 2010 mengko. Kita bisa mbayangake ing pasar bebas kasebut, pira cacahe prodhuk-prodhuk manca sing bakal mlebu menyang negarane dhewe. Mesthine, tekane prodhuk-prodhuk mau uga dibarengi karo budaya-budaya manca kasebut. Yen nganti pondhasi budi pekerti luhure siswa/generasi mudha kita ora kuwat, generasi-generasi mudha kita bakal kanthi gampang kena pengaruh budaya-budaya asing mau. Kamangka budaya-budaya kasebut durung mesthi yen cocok karo situasi kondisi bangsa kita Indonesia. Mula saka iku Pendhidhikan Budi Pekerti kang dadi programing pemerintah iki diajab bisaa kanggo tameng/filter mlebune budaya-budaya asing kasebut.
Senajan ta programe pemerintah mung nulisake mata pelajaran kang relevan iku Pendhidhikan Agama, PPKn sarta Basa lan Sastra Indonesia, dene mata pelajaran Mulok Basa lan Sastra Jawa ora katut tinulisake, guru-guru basa Jawa aja banjur nglokro. Yen manut penulis, mata pelajaran Basa Jawa relevan banget kanggo nandur budi pekerti luhure siswa liwat perangan materi apa wae. Bisa liwat wacanane, kosa katane, strukture, tulisan aksara Jawane, unggah-ungguh basane, luwih-luwih liwat apresiasi sastrane.
Ing ngisor iki penulis nyoba nyuguhake geguritan (salah siji perangan materi apresiasi sastra) kanggo nandur budi pekerti luhure siswa.
Tuladha:
a. Sun nggegurit:
Kahanan jaman samangka,
Sipating mudhi lan mudha,
Srawunge saya ndadra,
Raket nilar ing weweka,
Tan kadya jaman samana,
Tansah nganggo tata krama
(Ringkesan lan Latihan Basa Jawa, kaca 15, Cempaka Putih, Solo)
Yen ginancarake, guritan kasebut dadine mangkene:
Sun nggegurit:
Kaanan ing jaman saiki (jaman era globalisasi)/ sifate pemudha lan pemudhi/ pasrawungane saya kendel (wani)/ pasrawungane dadi rumaket nganti ninggal pangati-ati/ ora kaya jaman biyen (kuna)/ priya lan wanita anggone srawung tansah nganggo tata krama.
Sawise ginancarake, guru mau bisa crita marang siswane akibat-akibate pasrawungan bebas kang ditindakake pemudha-pemudhi ing jaman saiki, upamane: dumadine kasus pelecehan seksual, ilange martabate kaum wanita, para siswa dadi kesusu utawa selak kepengin omah-omah (kamangka durung cukup umure), para siswa dadi pedhot/putus sekolah, para siswa dadi padha ora semangat sekolah lan sinaune. Jalaran mung ngeling-eling kanca rakete, bisa uga dadi dhemen ngapusi wong tuwane (pamit budhal sekolah, jebul mbolos lan dolan karo sayange), lsp.
b. Mbarang
bocah cilik manis kakang-adhi
runtang-runtung nyang endi-endi
nyangking angklung saka bumbung
mlebu lurung metu lurung
bocah cilik manis kedhana-kedhini
runtang-runtung mbarang saparan-paran
ngupa boga nyambung panguripan sadulitan
nambal nistha sing lunga-teka wira-wiri, nrenyuhi
nembanga lagu-lagu, memelasi
mbukak babad ngenesi ati
koncatan bapa-biyung, dheweke tininggal keri
bocah cilik manis kedhana-kedhini
runtang-runtung nyang endi-endi
dina-dina uripe kaliput ayang-ayange mega
( Dyan Annimataya Soer )
Yen ginancarake mangkene:
Ngamen
Bocah cilik loro kakang-adhi kang manis/ tansah runtang-runtung bebarenngan menyang ngendi-endi/ kekarone padha nyangking angklung saka bumbung/ mlebu-metu kampung turut sadawane dalan.
Bocah cilik loro lanang-wadon tunggal bapa biyung/ tansah runtang-runtung bebarengan ngamen ing saparan-paran/ golek pangan kanggo nyambung panguripan sawatara ing alam donya/ kanggo nutup kekurangan utawa kecingkrangan kang lumintu tanpa kendhat, kekarone yen sinawang katon tansah nrenyuhake.
Kekarone bola-bali nembangake lagu-lagu, kang isine melas banget/ isine tembange nyritakake sejarahing uripe kang ngenes-enesi ati/ bocah loro mau tininggal seda bapa-biyunge, ora duweni sanak-sadulur, mung kari dheweke sakloron.
Bocah cilik loro lanang-wadon tunggal bapa-biyung/ tansah runtang-runtung bebarenngan menyang ngendi-endi/ saben dina uripe mung tansah susah lan ora nate tinemu bungah.
Sing bisa dicritakake guru marang siswane ing guritan kasebut yaiku kita minangka manungsa kang urip ing alam donya kudu duweni rasa welas asih mring sapepadha, luwih-luwih maranng bocah yatim piatu. Urip ing alam bonya ngono sedhela, ibarate mung mampir ngombe. Rodha panguripan bakal terus muter, ana kalane ing dhuwur lan ing sawijine mangsa bakal ana ngisor. Samangsa ing dhuwur kita kudu tansah eling, yen sing gawe kita enak, kepenak, seneng, sarwa kecukupan, tansah mubra-mubru iku Gusti Allah. Mula yen ndeleng bocah ngamen kaya ing guritan mau, kita kudu tumindak dermawan. Samangsa kita kepeksa ora bisa derma/asung paweweh, kita kudu alok kanthi basa kang alus, dudu mawa tembung kasar utawa ngina. Pancen yen digathukake klawan kahanan jaman saiki, wong ngamen ngono beda-beda tujuane. Ana sing mung karana hobi (ngene iki sok-sok, ora golek dhuwit, nanging mung kanggo ngembangake bakat/golek pengalaman wae). Ana sing pancen kanggo golek dhuwit. Sing golek dhuwit iki ya isih ana werna loro wujude. Ana sing temen-temen ngupaya dhuwit kanggo nyambung uripe lan ana uga sing olehe dhuwit mung kanggo maksiyat, upamane: kanggo tuku narkoba, kanggo dolan ing papan pelanyahan, kanggo judi/main utawa omben-omben, lsp. uwal saka kabeh iku mau, kita ora perlu golek-golek lan kepengin weruh tujuane wong ngamen, mung wae rak katon cetha ta bedane antarane sing temenan lan sing ora. Yen pancen kita duwe, ya ayo tumindak sedhekah lan yen dhong ora duwe, ya nganggoa tembung kang manis.
c. Critakna Kang Trawaca
wus dakwaca guritanmu
atiku sakal geter
bener, urip iki pancen
kebak misteri, ing ngendi-endi
srengengene ngemu pedhut
wus dakwaca guritanmu
mripatku kala-kala kembeng
apa bener kabeh iki bakal muspra
cuthel, kaca candhake ora ana
critakna,
ana apa ing sajroning puspa kang mekrok kae
gumenggrenge lar tawon kang kumudu nyesep madu
lan barat kang pijer ngulandara
ana apa sabenere
critakna
kang trawaca
(Mukti Sutaman SP)
Yen ginancarake mangkene:
Critakna Kang Trawaca
Aku wis maca critamu ing guritan/nalika dakwaca atiku sakala dadi geter/ bener critamu, yen urip ing alam donya iki pancen/ kebak dening misteri, misteri mau pancen ing ngendi-endi/ tuladhane kaya srengenge kang lagi katutupan pedhut.
Aku wis maca critamu ing guritan/ nalika dakwaca mripatku kala-kala kembeng luh/ aku isih durung precaya nemen/ apa bener kabeh ing alam donya iki bakal muspra/ cuthel (kandheg), crita ing alam donya bakal ora ana maneh kaca candhake (terusane).
Kanca ayo critakna/ ana misteri apa ing sajroning puspa (kembang) kang mekrok (mekar) kae/ swara gumenggrenge lar tawon kang kumudu-kudu nyesep madu/ lan barat (angin) kang tansah ngulandara (ngumbara).
Ana apa sabenere ing alam donya iki/ayo enggal critakna/ critakna kanthi trawaca (cetha/gamblang).
Sing bisa dicritakake marang siswa tumrap guritan kasebut yaiku yen alam donya ngono ora langgeng sipate. Alam donya iku kebak dening misteri. Manungsa iku kudune gelem mikir-mikir sakehing misteri mau, upamane: geneya ana srengenge kok ketutupan pedhut? Ana kembang kok bisa mekrok (mekar)? Ana lar tawon kok bisa nyuwara gumenggreng lan geneya tawon kok seneng nyesep madune kembang? geneya uga angin kok terus ngulandara (ngumbara) lan ora gelem mandheg? Sejatine yen dipikir-pikir sing nyipta lan sing nitahake kabeh mau ora liya ya mung Gusti Allah, semono uga sakabehing isine alam donya iki. Lan prelu kawuningan yen kabeh mau mupangate mung kanggo nyukupi kebutuhane manungsa. Sabanjure kabeh ing alam donya iki pancen ora lestari. Kahanane donya iki yen wis titi mangsane bakal mandheg (ing dina kiamat). Sing langgeng, lestari, lan terus abadi yaiku Sang Khaliq (Gusti Allah) lan alam akherat kang wis ciniptakake.
Ing dhuwur kasebut mung sawatara tuladha kanggo nuwuhake budi pekerti luhure siswa. Guritan-guritan kasebut bisa dijupuk saka buku-buku piwulangan, kalawarti-kalawarti basa Jawa utawa saka Antoligine Bapak Suripan Sadi Hutomo. Kanthi memaca lan mangerteni isine guritan, diajab bisaa siswa thukul sopan-santune, semangate, kejujurane, welas asih mring sapepadha, andhap asor, iman lan taqwane, lsp kaya kang katulis ing nilai-nilai budi pekerti sajrone programe pamarentah kasebut. Ing SLTP iku rak ana materi geguritan kang kudu diwulangake marang siswa. Sadurunge diwaca, siswa rak ya kudu ngerti dhisik karepe. Mula saka iku guru kudu bisa nerangake siji mbaka siji tembung-tembunge kang angel (mawa pegangan bausastra Jawa). Sabanjure njlentrehake ukara siji lan liyane, terus digathuk-gathukake. Ing saben padane lan pungkasane ngupaya bebarengan karo siswane kanggo mangerteni isine guritan kasebut. Sepisan maneh dakambali, sing bisa kanggo nuwuhake budi pekerti luhure siswa iku dudu kok liwat geguritan wae, bisa uga liwat tembang Macapat, liwat crita cekak, dongeng, utawa apresiasi sastra liyane. Materi-materi kabeh mau mung minangka srana kanggo nggayuh tujuwan. Sebab, saben karangan (kang wujud sastra utawa dudu)mesthi duweni pesen sing arep disampekake dening pangriptane marang pamaca. Lan pesen-pesen mau mesthi bakal migunani tumrap ngaurip ing madyaning bebrayan, mulane ya kudu digoleki. Muga-muga sing daktulis iki bisa nggrengsengake semangate para guru basa Jawa anggone kiprah ing era globalisasi iki.
Tidak ada komentar:
Posting Komentar